آیا الگویی از دولت و نظام سیاسی وجود دارد؟وقتی از الگوی دولت صحبت می کنیم دو منظور داریم:

۱-الگوی عملی دولت و نظام سیاسی
۲-الگوی نظری دولت و نظام سیاسی
الگوی عملی:وقتی تاریخ اسلام را بررسی می کنیم از قرن اول هجری تا دوره معاصر ادامه می دهیم می بینیم که می توانیم الگوی عملی در دولت و نظام سیاسی اسلام استخراج کنیم،مثل نظام سیاسی و دولت خلافت
۲-الگوی نظری:بجای اینکه تاریخ تحولات سیاسی-اجتماعی از صدر اسلام بررسی کنیم به اندیشه های اندیشمندان بپردازیم و این را بررسی کنیم که آیا اندیشمندان مسلمان ،فیلسوفان،شریعتمداران،اندرزنویسان که دارای رویکرد عملی-تجربی هستند آیا این ها در مورد نظریه ی دولت و نظام سیاسی و دولت در اسلام سخن گفته اند یا خیر؟
تعریف دولت
دولت در اسلام دارای چند تعریف است:تعریف سنتی و قدیمی این است که منظور دولت واشخاصی است که در جغرافیایی خاص بر جمعیتی حکمرانی میکند.
تعریف دوم منظور دولت به یک مجموعه ای از قوا(مقننه،قضاییه،مجریه)که در یک سرزمین مستقر هستند و اداره ی امور یک سرزمین را برعهده دارند اتلاق میشود.
تعریف سوم:تعریف مدرنی است که منظور ازدولت قوه ی مجریه است که بجای دولت باید از کلمه حکومت استفاده شود.
نظام چیست؟نظام رویکردی کارکردگرایانه ای است که هر سیستم و نظامی دارای نظم مشخصی است که از مجموعه ای از اجزاء تشکیل شده اند که دارای نوعی ارتباط ارگانیک با هم هستند.که مجموعه ای از تعاملات درون این سیستم باعث پایداری سیستم میشودکه اگر دچار اختلال شد از کارایی مناسب برخوردار نیست.
هر نظام دارای چند هرد نظام است مثل خرد نظام سیاسی،اقتصادی،اجتماعی و...
کارکردگراها معتقدند اگر اتفافی از بیرون رخ دهد و اگر اعضای آن دچار اختلال شود سیستم با بحران روبرو میشود.
تقسیم دولت
دولت با توجه به متغیر دین به سه دسته تقسیم میشوند:
الف)دولت دینی
ب)دولت سکولار
ج)دولت ایدئولوژیک
دولت دینی:چند گونه است:منظور قواعد و احکام شریعت در حوزه های سیاسی اجتماعی فرهنگی و...عملی می شود یا به عبارتی دیگر شریعت و دین وظیفه ی تنظیم قواعد اجتماعی و سیاسی بر عهده داشته باشد.هم قواعد مبتی بر دین هستند و هم اشخاصی که وظیفه ی اجرایی دارند  پایبند به دین هستند وساختار نظام سیاسی مبتنی بر شریعت خواهد بود.نوع سوم عنوانی ازدین است  ولی ارکان و اشخاص مبتنی بر شریعت نیستند.
دولت سکولار:آن دولت هایی که معتقدند که دین نمی تواند تنظیم کننده قواعد و نظام سیاسی باشد.
دولت ایدئولوژیک:دولتی است که مبتی بر یک تفسیر خاص از یک تفکر است که این تفکر میی تواند مبتی بر علم یا سنت باشد مثل فاشیسم که مجموعه ای از باورها بود که نژاد ارمنی از بقیه نژاد ها برتر است و با نظام دینی مخالف بود.
مجموعه ای از سنت ها که متعالی هستند مثل نظام های عربی،دولتی که مبتنی بر تفسیر است که فقط به تغییر خود اتکا دارد و روی باورهای خود متکی است.
دولت ایدئولوژیک باورهای کاذبی است که در خدمت بازتولید اشخاصی قدرتمند صورت میگیرد که همیشه آرمان شهری ترسیم میکند و مردم را یرای تبدیل شدن به این آرمان شهر تطبیق میدهند.
اسلام درجه ۱؛مبتنی بر شریعت
اسلام درجه ۲؛مبتنی بر مجموعه ای از برداشت ها در طول تاریخ شکل گرفته است،مثل شیعه،سنی که نوعی رویکرد اقتدارگرایانه داشته اند.

اسلام درجه۳؛مجموعه ای از آراء اندیشمندان صاحب اندیشه و فقیهان هستند